فصل واکسن

اکنون که به لطف الهی و تلاش مسؤولین جدید، واکسیناسیون کرونا در ایران شتاب گرفته و به زودی به دانش آموزان عزیز می رسد، تصمیم گرفتیم شما را با انواع پلتفرم واکسن آشنا کنیم. اما این نکته را فراموش نکنید که در شرایط پاندمی (جهانگیری) اولین واکسن در دسترس، بهترین واکسن است.

اگر بخواهیم ساز و کار واکسن های کرونا را درک کنیم ابتدا باید دو جزء اصلی ویروس را بشناسیم، یعنی:

• پروتئین های میخ شکل روی غلاف (spike)
• محتوای ژنتیکی داخل هسته (RNA)

محتوای ژنتیکی ویروس منجر به تکثیر و بیماریزایی می شود اما ازطریق میخ های غلاف به سلول های ما متصل می شود و بدن ما با شناسایی همین گل میخ ها، ایمنی ایجاد می کند. با این توضیح، واکسنهای فعلی را می توان در 4 دسته، طبقه بندی کرد:

1- واکسن ویروس کامل (ویروس غیرفعال یا به عبارتی کشته شده)

2- واکسن هایی که فقط غلاف پروتئین ویروس را دارند (پروتئین نوترکیب)

3- واکسن هایی که از ناقل ویروس دیگری استفاده می کنند (vector)

4- واکسن های مبتنی بر محتوای ژنتیک ویروس (m-RNA)

 واکسن ویروس کامل قدیمی ترین شیوه واکسیناسیون در بیماریهای ویروسی است که همه ما در کودکی با این شیوه نسبت به بیماریهای ویروسی واکسینه شده ایم. واکسن پروتئین نوترکیب هم در سالهای اخیر مورد استفاده قرار گرفته است که شناخته شده ترین آن واکسن هپاتیت ب است. اما پلتفرم واکسن ناقل ویروسی نسبتاً جدید است و تنها مورد استفاده آن در جهان پیش از بیماری کرونا، برای بیماری ابولا بوده است. واکسن ژن تکثیرشونده (m-RNA) شیوه نوینی است که کرونا اولین مورد تایید شده واکسن آن برای استفاده همگانی است.